คำไวพจน์

กรุงเทพฯ วันศุกร์ อากาศแจ่มใสเหมือนใจครูณี ที่วันนี้จะพาลูกศิษย์ ม.ต้น-ปลาย ล่องลอยอยู่ในโลกแห่ง "คำไวพจน์" บทเรียนที่ไม่ใช่แค่ท่องจำ แต่ละคำคือสีสันที่ทาแต้มให้ประโยคธรรมดา กลายเป็นภาพวาดอันล้ำลึก

เสียงโฆังวิทยาลัยดังก้อง บรรยากาศห้องเรียนตื่นตัว เมื่อครูหยิบตะกร้าหวายขึ้นมา ภายในไม่ใช่ชอล์คหรือปากกา แต่เต็มไปด้วยใบไม้ ดอกไม้ หอยทะเล และเครื่องปรุงสมุนไพร พวกหนุ่มสาวยกคิ้วสงสัย "ครูคะ เอาของเล่นมาสอนหรอ?" เสียงซุบซิบกระจาย

"วันนี้เราจะปลุกสัมผัสทั้งห้า พา คำไวพจน์ ออกจากตำรา มาสัมผัสในชีวิตจริง!" ฉันประกาศ ใบหน้าเด็กๆ เต็มไปด้วยความอยากรู้อยากเห็น

ฉันวางใบมะกรูดสีเขียวสดลงบนโต๊ะ "นี่คืออะไร ใบอะไรนะ?" เด็กผู้ชายคนหนึ่งตอบ "ใบมะกรูดคร๊าบ!" "ถูกแล้ว! แต่ถ้าครูบอกว่า ใบมะกรูดนี้ 'นุ่มชุ่มชื่นเหมือนผ้าแพร' ล่ะ เป็นคำไวพจน์อะไรเอ่ย?" เด็กๆ นิ่งคิด สักพักเด็กผู้หญิงตาแป๋วตอบ "อุปมาอุปไมยคร๊าบ!" เสียงปรบมือสนั่น

ต่อมา ฉันยกหอยสังข์สีขาวเปลือกเรียบ "หอยนี้สวยไหม?" ฉันถาม เด็กๆ พยักหน้า "สวย!" "แต่ถ้าครูบอกว่า หอยสังข์นี้ 'ขาวสว่างดุจแสงจันทร์' ล่ะ?" เด็กๆ อีกครั้งร้อง "อุปมาอุปไมยคร๊าบ!"

ความตื่นเต้นยังไม่หมด ฉันหยิบดอกกุหลาบสีแดงสดใส ช่อก รุ่นกลิ่นหอม "ดอกไม้ที่ทั้งหอมทั้งสวยแบบนี้ เรียกว่าอะไร?" "กุหลาบคร๊าบ!" "แต่ถ้าครูบอกว่า กุหลาบนี้ 'ยิ้มแย้มเหมือนแก้มสาวน้อย' ล่ะ?" บรรยากาศคึกคัก เด็กๆ ชิงกันตอบ "นามานุษย์คร๊าบ! บุคคลลक्षण!"

กลิ่นหอมๆ จากตะกร้าลอยมา เมื่อควักเอาขิงแก่ขึ้นมา "ขิงนี่เผ็ดร้อนใช่ไหม?" "ใช่คร๊าบ!" "แต่ถ้าครูบอกว่า คำพูดของเพื่อนคนนั้น 'เผ็ดร้อนเหมือนขิง' ล่ะ หมายความว่ายังไงเอ่ย?" เสียงเด็กผู้ชายคนเดิมตอบ "เปรียบเทียบคร๊าบ หมายถึงพูดแรง!"

บทเรียนดำเนินต่อไป ใบไม้ ดอกไม้ หอยทะเล เครื่องปรุง กลายเป็นสื่อการเรียนรู้ ชวนเด็กๆ ค้นหาสัมผัส เชื่อมโยงความรู้สึก สู่โลกแห่งคำไวพจน์ บรรยากาศห้องเรียนไม่ใช่แค่โต๊ะเก้าอี้ แต่อากาศเต็มไปด้วยกลิ่นดินกลิ่นดอกไม้ เสียงหัวเราะ และเสียงท่องจำคำไวพจน์

พอถึงพักเที่ยง ฉันพาเด็กๆ เดินข้ามถนน สู่ร้านก๋วยเตี๋ยวเรือเจ้าประจำ "วันนี้ เราจะชิม 'ก๋วยเตี๋ยวเรือรสแซ่บลื้ม เหมือนหนีบปลาลงน้ำ!' เอามั้ย?" เด็กๆ ตาลุกวาวพร้อมร้อง "เอาคร๊าบ!" เสียงซดน้ำซุบ เสียงซุบซิบ "อร่อยสมคำครูพูดจริงๆ" ทำให้ครูอย่างฉันยิ้มแก้มปริ

ตอนเลิกเรียน เด็กๆ หลายคนวิ่งมาสวมกอด "ครู วันนี้สนุกมาก หนูเข้าใจคำไวพจน์แล้ว" เด็กผู้หญิงคนหนึ่งยื่นดอกดาวเรืองสีเหลืองอร่ามให้ "ดอกไม้สดใสเหมือนคำครูสอนวันนี้เลยค่ะ"

นั่งรถเมล์กลับบ้าน มองตึกสูงระฟ้าที่ส่องไฟระยิบระยับ กรุงเทพฯ เมืองที่ฉันหลงรัก เมืองที่ทำให้บทเรียนไม่เคยน่าเบื่อ เด็กๆ คือแสงสีแห่งอนาคต ภาษาไทยคือสาย