สุภาษิต

กรุงเทพฯ ยามเช้า เหมือนแปรงสีจรดฟ้าทาสีส้มอมชมพู อากาศสดชื่น ชวนให้ครูอารี เต้นเต้นไปโรงเรียน วันนี้มีภารกิจสำคัญ พาเหล่าลูกศิษย์ ม.ต้น-ปลาย ล่องลอยในจักรวาล "สุภาษิต คำพังเพย" บทเรียนที่ไม่ใช่แค่ท่องจำ แต่เป็นเข็มทิศนำทางชีวิต

เสียงโฆังวิทยาลัยดังปลุกวิญญาณวัยรุ่น บรรยากาศห้องเงียบกริบเมื่อครูหยิบตะกร้าหวายขึ้นมา ภายในไม่ใช่ตำราเก่าแก่ แต่เต็มไปด้วยของจุกจิกน่าสนุก - เมล็ดข้าวสาร ช้อนไม้ กิ่งตะไกร ปลายดินสอ และลูกกรอกไม้

"เอ๊ะ! ครูเอาอะไรมาเล่นซนเหรอ?" เด็กผู้ชายคนหนึ่งแอบกระซิบ เสียงหัวเราะคิกคักกระจาย "วันนี้ เราจะเรียนสุภาษิต คำพังเพย แบบจับต้องได้ เห็นภาพชัด!" ฉันประกาศ ใบหน้าเด็กๆ เต็มไปด้วยความอยากรู้อยากเห็น

ฉันวางช้อนไม้ลงบนโต๊ะ "ช้อนนี้มีกี่ปากเอ่ย?" เด็กผู้หญิงคนหนึ่งรีบตอบ "ปากเดียวคร๊าบ!" "ถูกแล้ว! แต่ถ้าบอกว่า 'ช้อนนี้ปากเดียว แต่ตักข้าวได้ทั้งหม้อ' หมายความว่าอะไรเอ่ย?" เด็กๆ นิ่งคิด สักพักเด็กผู้ชายตาแป๋วตอบ "คนขยันคนเดียว เลี้ยงทั้งครอบครัวได้คร๊าบ!" เสียงปรบมือสนั่น

ต่อมา ฉันวางเมล็ดข้าวสารเรียงกันเป็นแถว "ข้าวทุกเม็ดสำคัญไหม?" "สำคัญคร๊าบ!" "ใช่แล้ว! แต่ถ้าบอกว่า 'ข้าวสารร้อยเอ็ดเม็ด ไม่เท่าแก้วตาดวงเดียว' ล่ะ?" "หมายถึงสิ่งของมีค่าแค่ไหน ก็สู้ลูกตาเราไม่ได้" เด็กผู้หญิงตอบ เสียงอ๋อนั่งแน่นห้อง

ความตื่นเต้นยังไม่หมด ฉันหยิบกิ่งตะไกรขึ้นมา "ตะไกรขูดอะไร?" "เหล็กคร๊าบ!" "แต่ถ้าบอกว่า 'เหล็กถูกตะไกรกร่อน คนถูกด่าก็ท้อใจ' ล่ะ?" เสียงคิด อืม... เด็กๆ ชิงกันตอบ "คำพูดแรง มีผลกับจิตใจคร๊าบ! บอกต่ออย่าฟ้อง"

กลิ่นหอมไม้ลอยมา เมื่อควักลูกกรอกไม้ขึ้นมา "ลูกกรอกกลิ้งไปทางไหน?" "ไม่มีทางแน่นอนคร๊าบ!" "ใช่แล้ว! แต่ถ้าบอกว่า 'เหมือนลูกกรอก ไร้ทิศทาง' ล่ะ หมายความว่ายังไงเอ่ย?" เด็กผู้ชายคนเดิมตอบ "คนไม่มีเป้าหมาย ชีวิตวุ่นวาย"

บทเรียนดำเนินต่อไป ช้อนไม้ เมล็ดข้าวสาร ตะไกร ลูกกรอก กลายเป็นสื่อการเรียนรู้ ชวนเด็กๆ คิดวิเคราะห์ สัมผัสความจริง สู่บทเรียนสุภาษิต คำพังเพย บรรยากาศห้องเรียนไม่ใช่แค่ตำรา แต่อากาศเต็มไปด้วยเสียงคิด เสียงหัวเราะ และเสียงท่องจำ

พอถึงพักเที่ยง ฉันพาเด็กๆ เดินลัดเลาะตรอกซอก สู่ร้านก๋วยเตี๋ยวเรือริมน้ำ "วันนี้เราจะชิม 'ก๋วยเตี๋ยวเรือรสเข้มข้น จนลืมช้อน!' เอามั้ย?" เด็กๆ ตาลุกวาวพร้อมร้อง "เอาคร๊าบ!" เสียงซดน้ำซุบ เสียงซุบซิบ "อร่อยลืมช้อนจริงๆ" ทำให้ครูอย่างฉันยิ้มแก้มปริ

ตอนเลิกเรียน เด็กๆ หลายคนวิ่งมาสวมกอด "ครู วันนี้สนุกมาก หนูเข้าใจสุภาษิต คำพังเพยแล้ว" เด็กผู้หญิงคนหนึ่งยื่นลูกแก้วใสกิ๊งให้ "ใสเหมือนบทเรียนครูเลยค่ะ"

นั่งรถเมล์กลับบ้าน มองตึกสูงระฟ้าที่ส่องไฟระยิบระยับ กรุงเทพฯ เมืองที่ฉันหลงรัก เมืองที่ทำให้บทเรียนไม่เคยน่าเบื่อ เด็กๆ คือแสงสีแห่งอนาคต ภาษาไทยคือสายสายธารแห่งความรู้ของประชาชนคนไทยทุกคน